Erken Emeklilik Şartları Nelerdir, Nasıl Erken Emekli Olunur?
Erkem yaşta emekli olmak için emeklilik borçlanması yapılmalı ya da malulen emeklilik sebebi olan durumlardan herhangi biriyle karşılaşılmalıdır. Erken emeklilik şartları, kişilerin durumlarına göre değişiklik göstermektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenen erken emeklilik koşullarına uyum sağlayan kişiler, 65 yaş zorunluluğu olmadan emekli maaşı almaya başlayabilirler.
Erken yaşta iş kazası yaşayan, kalıcı hastalığı bulunan, vücudunun bir bölümünü kaybeden ya da iş hastalığına yakalanan kişiler, malulen emeklilik adı altında emekliye ayrılmaktadır. Malulen emeklilik haricinde, doğum borçlanması, yurtdışı borçlanması ve askerlik borçlanması gibi haklar doğrultusunda, erken yaşta emekli olunmaktadır. Erken emeklilik şartları ve sigortalıların yapması gereken işlemler, yazı içerisinde detaylı şekilde ele alınmıştır.
Başlıklar
Erken Emeklilik Hakkı Oluşturan Durumlar Nelerdir?
Erken emeklilik hakkına yol açan durumlar şunlardır:
- Sigortalı olarak çalışılan süre içerisinde, herhangi bir iş hastalığına yakalanan kişiler, erken emeklilik hakkına sahip olmaktadır.
- Sigortalı çalışanların iş kazası geçirmeleri, malulen emeklilik hakkını ortaya çıkarmaktadır.
- Sigortalıların kronik bir hastalığı olması ve çalışma hayatına devam edemeyecek düzeyde ilerlemesi sebebiyle, kişilere malulen emeklilik hakkı verilmektedir.
- Herhangi bir uzvunu kaybeden ya da felç geçiren kişiler, doktor raporuyla malul sayılmakta ve malulen emeklilik hakkı elde etmektedir.
- Sigortalı kadınların her bir çocuğu için 2 yıllık doğum borçlanması yapılmaktadır. 3 çocuk için uygulanan doğum borçlanmasının ardından, sigortalılara 6 yıllık doğum borçlanması hakkı verilmekte ve 6 yıl erken emekli olunmaktadır.
- Askerliğe giden erkekler, zorunlu askerlik süresi için borçlanma hakkından faydalanmaktadır. Borçlanma süresine denk gelen süre, emeklilik şartından indirilir ve kişiler erkenden emekliliğe ayrılır.
- Engelli çalışanların, %40 üzeri raporu olması durumunda malulen emekliliğe ayrılma hakkı bulunmaktadır.
- Engelli çocuğu bulunan anneler, 18 yaşından küçük ya da ikinci kişinin bakımına muhtaç çocukları sebebiyle borçlanma yapabilir ve erken yaşta emekliliğe ayrılabilir.
- 2 yaşından küçük bir çocuğu evlatlık alan kadınlar ya da 2 yaşından küçük çocuğunu evlatlık veren anneler, bu bebek için 2 yıllık doğum borçlanması yapma hakkına sahip olmaktadır.
- Yurt dışında yaşanan günler, SGK kapsamında borçlanmaya dahil edilmektedir. Türkiye’ye dönüş yapan kişiler, yurtdışı çalışma ya da ev hanımlığı için SGK borçlanması talep etmektedir.
Erken Emeklilik Sorgulaması Nasıl Yapılır?
Erken emeklilik başvurusu yapma ya da erken emeklilik hakkını sorgulama işlemleri için e-devlet sistemi kullanılmaktadır. https://www.turkiye.gov.tr/sgk-ne-zaman-emekli-olabilirim bağlantı adresi kullanılarak, normal şartlarda ne zaman emekli olunacağına dair sorgulama yapılabilir. Ana sayfada yer alan “Giriş Yap” seçeneğine tıklandıktan sonra, T.C. kimlik numarası ve e-devlet şifresi doğrulanmalıdır.
Sistem girişinin yapılmasının ardından, emeklilik için gerekli olan şartlar sorgulanabilir ve erken emeklilik hakkının olup olmadığı teyit edilebilir. Erken emeklilik için borçlanma hakkı bulunan kişiler, sorgulama sayfası üzerinden borçlanma bilgilerine ulaşabilirler. Erken emeklilik sorgulamasının yer aldığı sayfa üzerinden, borçlanma prim tutarı da öğrenilmektedir.
Malulen Emeklilik Nedir, Kimler Malulen Emekli Olabilir?
Malulen emeklilik, 4A, 4B ve 4C kapsamında görev yapan sigortalıların, emeklilik yaşı dolmadan emekliye ayrılması anlamına gelir. Herhangi bir hastalık ya da kazaya bağlı olarak, ortaya çıkan kalıcı güç kaybı malulen emekliliğe yol açmaktadır. Malulen emeklilik hakkından, SGK’lı olarak çalışan ve sigortalı çalışma süreci içerisinde herhangi bir kaza ve hastalıkla karşılaşan tüm kişiler faydalanmaktadır.
Malulen emeklilik süreci, iş hastalığı ve iş kazası sonucunda başlarsa kişilere en yüksek emekli maaşı ödenmekte ve herhangi bir emeklilik şartı talep edilmemektedir. Çalışanların iş hastalığı ve iş kazasına bağlı olarak güç kaybı yaşamaları, 9 bin günlük prim değeri üzerinden emekli maaşı almalarını sağlamaktadır. İş hastalığı ve iş kazası haricindeki bir problem sonucunda malullük hakkı elde edecek kişilerin, belli başlı şartlara uyum sağlaması gerekmektedir.
Malulen Emeklilik Şartları Nelerdir?
Malulen emeklilik için belirtilen temel şartlar, aşağıda detaylıca açıklanmıştır:
- İş kazası ya da iş hastalığı haricindeki malulen emeklilik durumları için kişilerin en az 10 yıldır sigortalı olması şart koşulmuştur.
- 4A, 4B ve 4C kapsamında sigortalı olunması temel şartlar arasındadır.
- 10 yıllık çalışma süresi boyunca, kişilerin en az 1800 günlük sigorta prim ödemesi yapması gerekmektedir.
- Kişilerin malulen emeklilik hakkı elde etmesi için sağlık kurulu onaylı rapor alınması ve rapor üzerinde, en az %60 güç kaybı ibaresinin yer alması gerekmektedir.
- Hastalık ve kazaya bağlı olarak oluşan iş gücü kaybının, kişilerin sigortalılık ve çalışma süresinden sonra meydana gelmesi gerekir. İşe giriş yapılmadan önce oluşan hastalık ve iş gücü kayıpları, malulen emeklilik kapsamında değerlendirilmemektedir.
- 4B sigortalıların, malulen emeklilik öncesinde tüm prim borçlarını ödemeleri gerekir.
- 4C sigortalıların, malulen emeklilik öncesinde işlerini bırakmaları gerekmektedir.
İş kazası geçiren ya da çalıştıkları işlere bağlı olarak herhangi bir hastalığa yakalanan kişiler, belirtilen tüm şartlardan muaf şekilde malulen emekli olabilirler.
Doğum Borçlanması Nedir, Kimler Doğum Borçlanması Yapabilir?
Doğum borçlanması hakkı, Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında sigortalı olarak çalışan tüm kadınlara verilmektedir. En fazla 3 çocuğa kadar kullanılabilen doğum borçlanması, çalışan kadınların erken yaşta emekli olmasına olanak tanımaktadır. Doğum iznine ayrılıp ayrılmaması dikkate alınmaksızın, her çocuk için 2 yıllık doğum borçlanması hakkı verilmektedir.
Toplamda 6 yıla kadar çıkan doğum borçlanması süresine denk gelen primler, toplu şekilde ödenmek durumundadır. Doğum borçlanması için belirtilen prim ödemeleri, 3 aylık sürede tamamlanmalıdır. Prim ödemeleri tamamlandıktan sonra, kişileri erken yaşta emeklilik hakkı elde edebilirler. Doğum borçlanması kapsamında, 2 yaşından küçük bir çocuğun evlatlık alınması ya da evlatlık verilmesiyle de toplu prim ödemesi yapılmaktadır. Doğum borçlanması yapılması için belirtilen çocukların hayatta olması şart koşulmuştur.
Yurtdışı Borçlanması Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Yurtdışında çalışan kadın ya da erkekler, yurtdışında yaşama süreleri kadar SGK borçlanması yapabilirler. Yurt dışından kesin dönüş yapan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geri dönen kişiler, ülkede yaşadıkları süre için toplu borçlanma yapabilirler. Yurtdışında sigortalı olarak belirli bir süre çalışılması, öğrenci olunması ya da ev hanımlığı gibi sebepler, yurt dışı borçlanmasına dahil edilmektedir. Yurt dışı borçlanmasından faydalanmak için SGK müdürlüğüne bizzat başvuru yapılması gerekmektedir. Kişilerin borçlanma talebi onaylandıktan sonra, 3 ay içerisinde toplam prim tutarı ödenmelidir. 3 aylık süre içerisinde, ödenmesi gereken prim tutarı taksitlere bölünebilir.
Askerlik Borçlanması Nedir, Şartları Nelerdir?
SGK askerlik borçlanması, zorunlu askerlik görevi yapan ya da subaylık eğitimi verilen okullarda eğitim gören erkeklere tanınan haklar arasındadır. Uzman askerlerin bu borçlanmadan faydalanma hakkı bulunmazken, sadece eğitim süresi için borçlanma yapmasına ve erken yaşta emekli olunmasına izin verilmektedir. Zorun askerlik süresine bağlı olarak, askerlik borçlanmasının prim tutarı belirlenmektedir. Askerlik borçlanması için belirtilen prim tutarı, daha önceki dönemlerde ödenmiş SGK prim değeri üzerinden hesaplanmaktadır. Toplam prim borcu ödendikten sonra, askerlik borçlanmasına bağlı olarak erken yaşta emeklilik hakkı elde edilmektedir. Askerlik borçlanması için belirtilen prim tutarı, 3 ayda ödenmediği zaman borçlanma hakkı düşmektedir. Primlerin toplu şekilde ödeneceği dönemlerde, tekrardan askerlik borçlanması yapılabilir ve erken yaşta emekli olunabilir.
İsteğe Bağlı Emeklilik Şartları Nelerdir?
