Yurtdışı Emeklilik Şartları Neler? Borçlanma Ne Kadar?
Yurtdışı emeklilik hakkı kazanmak isteyen kişilerin, SGK tarafından belirlenen yurtdışı borçlanmasını ödemesi gerekir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kabul edilen ülkelerde, Türk vatandaşlarının sigortalı olarak çalışma hakkı bulunmaktadır. Ülkede kalınan süre boyunca, kişilerin sigorta primleri ödenmektedir. Emekli olmadan Türkiye’ye geri dönen vatandaşlar, Türkiye’de emekli olmak için yurtdışı borçlanması haklarını kullanmaktadır. Yurtdışı borçlanma uygulaması, emeklilik için ödenmesi gereken prim tutarının toplu şekilde ödenmesini ve erken yaşta emekli olunmasını sağlamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirtilen şartlara uyum sağlayan tüm Türk vatandaşları, yurtdışı borçlanması hakkıyla erken yaşta emekli olabilir.
Yurtdışı Emekliliğinin Özellikleri Nelerdir?
Yurtdışı emeklilik borçlanması, belirli bir süre yurt dışında çalışan kadın ve erkeklerin, Türkiye’de emekli olmasını sağlamaktadır. Yurt dışı emeklilik borçlanması için belirtilen haklar, Türkiye’de doğan ya da sadece doğum kaydı Türk vatandaşı olan kişilerin, Türkiye üzerinde emekli sayılmaları için uygulanan sistemdir. Türk vatandaşlarının yurt dışı sonrasında vatandaşlıklarını kaybetmesi durumunda, yurt dışında geçirilen süreler Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlanma olarak verilmektedir.
Borçlanma kullanımı, Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında sigortalı olmak için yeterli prim borcunu tamamlamak amacıyla geliştirilmiştir. Yurtdışı borçlanması için belirlenen tutarlar, kişilerin prim borcuna göre değişmektedir. Borçlanma tutarının ödenmesinin ardından, emeklilik yaşı erkene iner ve kişiler SGK emeklisi olarak aylık almaya başlar. Yurt dışında çalışılan sürenin tamamı için borçlanma yapılabileceği gibi, Türkiye’de bulunan sigorta primlerinin tamamlanmasına yetecek düzeyde, kısmi sigorta borçlanması da yapılmaktadır.
Yurtdışı Borçlanmasından Kimler Faydalanabilir?
Yurtdışı borçlanmasından faydalanan kişiler, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıdır. Doğumu Türkiye olan ve sonradan yurtdışına çıkan ya da kayıtlarda Türk vatandaşı olan ve yurtdışında doğup büyüyen kişiler, Türk vatandaşlıklarını kaybetmeleri sebebiyle borçlanma kapsamına girmektedir. Kişilerin aynı anda, Türkiye ve diğer ülkeden emekli maaşı alma hakkı yoktur.
Türkiye üzerinden emeklilik hakkı elde etmek isteyen kişilerin, borçlanma karşılığında sigorta primlerini ödemeleri gerekir. Yurtdışı borçlanmasının ödenmesi durumunda, diğer çalışanlar gibi bu kişilerin de emeklilik hakkı oluşacaktır. Yurtdışında sigortalı olarak yaşamaya devam eden kişiler, yurtdışı borçlanması yapamazlar.
Yurtdışı Borçlanmasında Hangi Süreler Değerlendirilir?
Yurt dışı emekliliği kapsamında değerlendirmeye alınan süreçler, aşağıda listelenmiştir:
- Vatandaşların yurt dışında edindikleri sigortalılık süreleri, yurt dışı borçlanması kapsamında değerlendirilmektedir.
- Yurt dışında sigortalı olarak çalışılan işler arasında geçiş yapılırken, 1 yıla yakın işsizlik süreleri de hesaplamaya dahil edilmektedir.
- Evli ya da bekar olması fark etmeksizin, ev hanımı niteliğinde çalışmayan kadınların, yurt dışında yaşama süreleri değerlendirilmektedir.
- Ev hanımı olarak değerlendirilen sürelerden, sigortalı şekilde çalışılan süreler çıkarılmaktadır.
Yukarıda belirtilen süreler değerlendirildikten sonra, yurt dışı borçlanmasının toplam süresi ve ödenmesi gereken toplam prim borcu belirlenmektedir.
Yurt Dışı Borçlanma Tutarları Nasıl Hesaplanır?
Yurt dışı borçlanmasının hesaplamasında kullanılan formül aşağıda yer almaktadır:
- Borçlanma Tutarı = Borçlanmak İstenen Gün Sayısı X Prime Dayalı Esas Kazanç Miktarı X %45
Belirtilen formül üzerinden, ödenmesi gereken toplam tutar belirlenmektedir. 2019 yılında yapılan zammın ardından, yurt dışı borçlanması için belirlenen toplam prim borcuna %40,6 değerinde zam yapılmıştır. Yurt dışı borçlanması iççin belirlenen primler ve bu prim tutarının dağılımlar şu şekildedir:
- Yurt dışı borçlanması için belirlenen en düşük tutar, günlük 27,29 TL’ydi. 01.08.2019 tarihinden sonra yapılan zamla, günlük asgari prim tutarı 38,38 TL’ye yükselmiştir.
- En yüksek günlük prim borçlanması limiti, 187,82 TL olarak hesaplanmıştır.
Günlük prim tutarları için asgari ücret baz alınmakta ve en fazla asgari ücretin 7,5 katı değerinde prim ödemesi gerçekleştirilmektedir. Yurt dışı borçlanması için SGK tarafından prim borcu tebliği yapıldıktan sonra, 3 ay içerisinde prim borçlarının kapatılması gerekecektir.
Yurtdışı Borçlanması Yapma Şartları Nelerdir?
Yurt dışı sigorta borçlanması yapmak için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirtilen bazı şartlar bulunmaktadır. Yurt dışı borçlanması talebinin sayılması için gerekli görülen şartlar, aşağıda detaylı şekilde ele alınmıştır:
- Yurt dışı borçlanması talebi yapılan süre içerisinde, kişilerin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekir.
- Sigorta borçlanması için 18 yaşından büyük olunmalıdır. 18 yaşın altındaki çocuklar için borçlanma talebi oluşturulamaz.
- Yurtdışı borçlanma süresi boyunca, Türk vatandaşı olmak ya da doğum sonrasında yurt dışında yaşamak için Türk vatandaşlığından çıkmak gerekir. Doğduğunda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sayılmayan kişiler tekrardan Türk vatandaşı olana kadar, Türkiye üzerinden yurtdışı borçlanması yapamamaktadır.
- Sigorta için belirtilen borçlanma sürelerinde, yurt dışında yaşanıldığının belgelenmesi gerekir.
- Yurt dışında sigortalı olarak çalışmak ve belirli bir süre prim ödemesi yapmak gerekir.
- Yurt dışı borçlanması talep eden kişilerin, yurt dışında emekli maaşı almaması gerekir.
- Kişiler Türkiye’ye dönüş yaptıktan sonra, yurt dışı borçlanması oluşturabilirler.
Yurt dışı borçlanma talebi için Sosyal Güvenlik Kurumuna dilekçe verilmesi gerekir.
Yurtdışı Borçlanmasında İstenen Evraklar Nelerdir?
Yurt dışı emeklilik hakkı için borçlanma talebi oluşturmak gerekir. Yurtdışı borçlanmasında talep edilen evraklar, aşağıda sıralanmıştır:
- Borçlanma yapmak isteyen kişilere ait kimlik belgesi ve fotokopisi
- Borçlanma talebine dair başvuru dilekçesi
- Yaşanılan ülkenin sigorta kanalından verilmiş sigorta kartı
- Sigortalılık süresini gösteren dökümler ve hizmet raporları
- Çalışılan iş yerinin bulunduğu belediye ya da eyalet başkanlığı tarafından onaylanmış hizmet raporları
- İşsizlik süresi boyunca kullanılan evraklar
- Kendi işini yürüten kişilerin vergi levhaları
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sözleşmeye dahil edilmeyen ülkelerde yaşayan kişiler, bu ülkelerde yer alan Türk konsolosluklarından ya da çalışma ve sosyal güvenlik müşavirliklerinden, hizmet belgesi almak durumundadır. Çalışılan işletmeden, çalışma süresini gösteren bonservis alınmalıdır. Ayrıca pasaportta yer alan çalışma izni maddelerinin de tercüme edilmesi ve Sosyal Güvenlik Kurumuna sunulması gerekir.
Yurtdışı Borçlanması Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yurt dışı borçlanması için belirtilen tüm evrakları hazırlayan kişiler, Türkiye sınırları içerisinde olmak şartıyla, istedikleri şehirden başvuru yapabilirler. Türkiye’deki herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumuna gidildikten sonra, belirtilen evraklar kuruma teslim edilmeli ve yurt dışı borçlanmasının başlatılması için form doldurulmalıdır. Yurt dışı borçlanması başvuru belgesi doldurulduktan sonra, kurum görevlileri başvuruları kayda alacaktır.
Yurt dışı borçlanması için gerekli şartların olup olmadığına dair inceleme yapıldıktan sonra, kişilerin borçlanma için belirledikleri prim tutarı değerlendirilmektedir. Prim borçlarının hesaplanmasının ardından, kişilere tebligat gönderilmektedir. Emeklilik için gerekli görülen süreler belirlendikten sonra, sadece bu süreler için prim hesaplaması gerçekleştirilmektedir. Yurt dışı borçlanma süresinin emeklilik için yeterli olmadığı durumlarda, kalan prim borçlarının elden ödenmesi ya da prim gün sayısı tamamlanana kadar SGK’lı olarak çalışılması gerekir.
Yurtdışı Borçlanması Başvuru Sorgulamasının Detayları Nelerdir?
Yurt dışı borçlanmasına dair sorgulama yapmak için e-devlet sistemi kullanılmaktadır. E-devlet üzerinden yurtdışı borçlanması sorgulaması yapmak için izlenmesi gereken adımlar şu şekildedir:
- https://www.turkiye.gov.tr/avsh-yurtdisi-borclanma-belge-sorgulama bağlantı adresi kullanılarak, e-devlet sorgulama sayfası açılmalıdır.
- E-devlet sisteminde yer alan “Giriş Yap” seçeneğine tıklandıktan sonra, kimlik bilgileri doğrulanmalıdır.
- Giriş ekranında talep edilen T.C. kimlik numarası ve e-devlet şifresinin doğrulanmasının ardından, “Giriş” butonuna tıklanmalıdır.
- Sistem girişinin ardından, doğrudan SGK yurt dışı borçlanması evrak takip sistemi açılacaktır.
Borçlanmaya dair sorgulama yapılarak, ödenmesi gereken toplam prim borcu ve ödeme detaylarına ulaşılabilir.
